ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ

Νομός της Κρήτης, που βρίσκεται στο δυτικότερο τμήμα της και περιλαμβάνει και τις νησίδες Γαύδο και Γαυδοπούλα. Α συνορεύει με το ν. Ρεθύμνης, ενώ Β και Δ βρέχεται από το Κρητικό Πέλαγος και Ν από το Λιβυκό. Έχει έκταση 2.376 τ.χλμ. και πληθ. 133.774 κατ.

Η εδαφική επιφάνεια του νομού είναι κατεξοχήν ορεινή και ημιορεινή, αφού τα 1.497 τ.χλμ. (63%) είναι ορεινά, τα 444 τ.χλμ. ημιορεινά (18,70%) και τα υπόλοιπα 435 τ.χλμ. μόνο, πεδινά (18,30%). Ο μεγαλύτερος ορεινός όγκος είναι τα Λευκά Όρη ή Μαδάρες, με υψηλότερες κορυφές τις Πάχνες (2.453 μ.) και τον Τροχάρη (2.401 μ.). Πάνω στα Λευκά Όρη σχηματίζεται το οροπέδιο του Ομαλού (1.000 μ.), ενώ στην περιοχή των Σφακίων βρίσκεται το ονομαστό φαράγγι της Σαμαριάς. Πεδινές εκτάσεις σχηματίζονται στο Β. τμήμα του νομού. Σπουδαιότερες είναι του Αποκορώνου, των Χανίων και του Καστελίου. Στα Β. παράλια το νομού υπάρχει πλούσιος θαλάσσιος διαμελισμός, με κυριότερους κόλπους του Κισσάμου, των Χανίων, της Σούδας και του Αλμυρού, των χερσονήσων της Γραμβούσας, Ροδωπού και Ακρωτηρίου και των ακρωτηρίων Βούξας, Σπάθας, Τρυπητής και Δρέπανου. Τα Δ. και Ν. παράλια είναι ομαλά. Το κλίμα του ν. Χανίων είναι μεσογειακό με ήπιους και γλυκούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια.

Η οικονομική ζωή. των κατοίκων του νομού στηρίζεται στην αγροτική εκμετάλλευση (ελιές, εσπεριδοειδή, αμπέλια, οπωρολαχανικά), στην κτηνοτροφία και πτηνοτροφία, τη μελισσοκομία, το δασικό πλούτο, την αλιεία και τον τουρισμό.

Χανιά. Πόλη και πρωτεύουσα της επαρχίας Κυδωνίας και του ν. Χανίων. Βρίσκεται στο μυχό του ομώνυμου κόλπου, και σε υψόμετρο 20 μ. Έχει έκταση 12,5 τ.χλμ. και πληθυσμό 50.077 κατ. Αποτελεί ένα απ' τα σπουδαιότερα εμπορικά και οικονομικά κέντρα της χώρας μας. Στην περιοχή της λειτουργούν μεγάλες βιομηχανικές μονάδες σαπωνοποιίας, ελαιουργίας, χυμών φρούτων, οινοπνευματωδών ποτών, επεξεργασίας σαπουνιών κ.λπ. Διαθέτει, επίσης, μικρό τεχνητό λιμάνι, με σύγχρονες εγκαταστάσεις. Η οικονομική ζωή των κατοίκων της στηρίζεται, επίσης, στο εμπόριο, την αλιεία και τον τουρισμό. Απ' τα αξιοθέατά της τα σπουδαιότερα είναι οι ναοί του Αγίου Φραγκίσκου (ενετικός), του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, λείψανα της στοάς του Αγίου Μάρκου, ερειπωμένα ενετικά τείχη (13ος αι.), οι πλατείες Συντριβανίου και Σπλάντζια, το μουσείο κ.ά. Η πόλη ιδρύθηκε το 1252 μ.Χ. απ’ τους Ενετούς, καταλήφθηκε απ' τους Τούρκους (1645) και το 1850 αποτελούσε την έδρα ολόκληρης της Κρήτης. Ενώθηκε με την Ελλάδα το 1913. Στη θέση της κατά την αρχαιότητα βρισκόταν η Κυδωνία.